Το Ελατοχώρι
Ελατοχώρι. Ο ιδανικός προορισμός για όλες της εποχές του χρόνου. Η μαγευτική θέα στον μυθικό Όλυμπο και η άγρια ομορφιά της ορεινής φύσης με τα πυκνά δάση, μπορεί να κερδίσει κάθε επισκέπτη. Ένα νέο χιονοδρομικό κέντρο στην καρδιά των Πιερίων Όρεων και ένας παραδοσιακός οικισμός που υπόσχονται να σας χαρίσουν αξέχαστες στιγμές ξεγνοιασιάς και ηρεμίας
Το Ελατοχώρι αποτελείται από δύο οικισμούς. Τον παραδοσιακό οικισμό, Παλιό Ελατοχώρι και τον σημερινό οικισμό. Ο παραδοσιακός οικισμός καταστράφηκε όταν όλο το χωριό κάηκε από τους Γερμανούς στις 27 Γενάρη του 1944.Με την έναρξη λετουργίας του Χιονοδρομικού κέντρου ο Παλαιός οικισμός γνώρισε ραγδαία αγροτουριστική ανάπτυξη , χωρίς ωστόσο να χάσει ούτε κατ ελάχιστο τον παραδοσιακό του χαρακτήρα.
Περπατώντας κανείς στα στενά δρομάκια του οικισμού, μπορεί εύκολα να διακρίνει το μεράκι και το γούστο των ανθρώπων που δραστηριοποιούνται επαγγελματικά στο Ελατοχώρι. Πετρόκτιστοι ξενώνες και ταβέρνες που σερβίρουν τοπικές σπεσιαλιτέ, σε αρμονία με την φύση που αγκαλιάζει τον οικισμό με οξιές , καστανιές και βελανιδιές συνθέτουν ένα μέρος μαγευτικό.
Δίπλα από τον παραδοσιακό οικισμό βρίσκεται ο σημερινός οικισμός του Ελατοχώρίου σε υψόμετρο 850 μέτρων. Η παλιά ονομασία του χωριού ήταν Σκουτέρνα, από τα πολλά "σκουτιά" - τα χοντρά μάλλινα υφάσματα που κατασκευάζονταν παλιότερα στο χωριό.
Αγιος Νικόλαος Ελατοχωρίου
Ο ναός του Αγίου Νικολάου στον παλιο οικισμό του Ελατοχωρίου που σώζεται και σήμερα, σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε, όταν ένα σημαντικό χρηματικό ποσό που θα πλήρωναν οι Τούρκοι ως λύτρα στους κλέφτες για την απελευθέρωση ομήρων, κατέληξε κατά τύχη στα χέρια των Ελλήνων.
Κοντά στην εκκλησία λειτουργούσε και σχολείο, στο οποίο μαθήτευσαν όλοι οι κάτοικοι της περιοχής ως το 1937.Θα μείνετε έκπληκτοί απ΄οτο θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού
Καταρράκτης Σωτήρη Ρέμα
Πηγαίνοντας για το χιονοδρομικό κέντρο Ελατοχωρίου και σε απόσταση περίπου 4 χιλιομέτρων από το χωριό, ακολουθήτε ένα χωματόδρομο που οδηγει στην περιοχή Νικόλα πηγάδι. Συνεχίζοντας το δρόμο σας και περίπου πέντε λεπτά με το αυτοκίνητο από το Νικόλα πηγάδι, σε ένα σημείο που ο δρόμος δημιουργεί ένα πέταλο, ακολουθείτε με τα πόδια ένα ανηφορικό δρόμο περίπου 10 μέτρων και σας οδηγεί σε ένα καταπληκτικό μέρος.
Εκεί υπάρχει ένας πανέμορφος καταρράκτης ύψους περίπου 10 μέτρων.
Καταρράκτης Κρεμαστός
Ένας από τους ωραιότερους και αρκετά μεγάλος καταρράκτης βρίσκεται στα Πιέρια, στη διαδρομή προς Σαρακατσάνα, αλλά δεν είναι ορατός από το δρόμο και ονομάζεται «Κρεμαστός». Πεπειραμένοι ορειβάτες τον γνωρίζουν και πραγματοποιούν αναρριχήσεις. Χαρακτηριστικό του είναι ότι σε κάποιο σημείο το νερό του καταρράκτη χάνεται μέσα στη γη και βγαίνει στην επιφάνεια μετά από κάποια απόσταση.
Αρχαιολογικά ευρήματα
Αρχαίο λατομείο (Σεντούκια)
εκινώντας από τη Βρία και μετά από μια δύσκολη διαδρομή, διασχίζοντας ένα βουνό που κάθε γωνιά του σ΄ επιφυλάσσει μία έκπληξη, φθάνει ο επισκέπτης στο σημείο της αρχής του μονοπατιού.
Έχει ήδη γίνει μία παρέμβαση σ’ αυτό εκ μέρους του Δήμου με την τοποθέτηση πινακίδας και πλακόστρωση των αρχικών 30 μέτρων με σεβασμό στο περιβάλλον. Ακολουθεί ένα μονοπάτι, το οποίο πρόσφατα η περιβαλλοντική ομάδα του Γυμνασίου Ρητίνης έχει καθαρίσει και τοποθετήσει ειδική σήμανση του αρχαιολογικού χώρου. Το μονοπάτι, μήκους περίπου 800 μέτρων, οδηγεί σε ένα κομμάτι του βουνού που αποτελείται μόνο από μάρμαρο, που σήμερα απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί. Εκεί υπάρχουν τεράστια λαξευμένα μάρμαρα ορθογώνια και κυλινδρικά, που πιθανολογείται ότι χρησιμοποιήθηκαν και για την κατασκευή του Ερέχθειου στην Ακρόπολη των Αθηνών. Το εύλογο και αναπάντητο ερώτημα είναι πώς αυτοί οι τεράστιοι πέτρινοι όγκοι μεταφέρονταν κάτω στα λιμάνια.
Αρχαίο Λουτρό
Στη περιοχή παλιοκλήσσι στο εκκλησάκι της Αγίας παρασκευής βρίσκεται το (αρχαιολογικό εύρημα) Αρχαίο Λουτρό, εικάζεται ότι εκεί υπάρχει μια αρχαία πολιτεία και χρονολογείται από τον 3ο με 4ο αιώνα μ.Χ. Στα πρώτα Χριστιανικά χρόνια των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων Ιουστινιανού και Θεοδοσίου.
Μονή Αγίου Γεωργίου
Άρχισε η ίδρυσή του πριν από την εισβολή των Τούρκων. Πριν ολοκληρωθεί ο κύριος ναός, ο επικεφαλής μπέης των Τούρκων εμπόδισε τις εργασίες και οι κάτοικοι τού έδωσαν γερό μπαχτσίσι, για να τους επιτρέψει να συνεχίσουν. Τους ανάγκασε, όμως, να χτίσουν κάτω από το έδαφος τρία σκαλοπάτια, διότι ήταν υπόδουλοι. Επίσης τους έβαλε και διάφορους άλλους περιοριστικούς όρους.
Όταν η μονή τελείωσε, επανδρώθηκε από μοναχούς. Διοικούνταν από τον επίσκοπο Πέτρας. Είχε στην κυριότητά της 400 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στη Ρητίνη και 300 στο Μοσχοπόταμο.
Το μοναστήρι εγκαταλείφτηκε οριστικά από τους μοναχούς την περίοδο 1940-1943.
Η μονή ήταν χώρος συγκέντρωσης των οπλαρχηγών κατά το Μακεδονικό Αγώνα. Υπήρχε μία καταπακτή μυστική, η οποία ξεκινούσε από το ιερό του ναού και κατέληγε στο βόρειο μέρος του μέσα σε πυκνό δάσος.
Το μοναστήρι λεηλατήθηκε τη δεκαετία 1950-60 από δύο αρχαιοκάπηλους από τη Θεσσαλονίκη οι οποίοι, αφού αφαίρεσαν 4 μεγάλες εικόνες και 12 μικρές, συνελήφθησαν, καταδικάσθηκαν και επέστρεψαν τα κλοπιμαία. Έγινε και δεύτερη κλοπή και αφαιρέθηκαν διάφορα αντικείμενα μεταξύ των οποίων και τα Βημόθυρα, που ήταν ξυλόγλυπτα και αγιογραφημένα.
Η μονή είναι χτισμένη σε εξαιρετική τοποθεσία με θέα προς την πεδιάδα και τη θάλασσα. Αιωνόβια δέντρα γύρω της συνθέτουν μια θαυμαστή εικόνα και λαμπρύνουν το ησυχαστήριο αυτό των Πιερίων. Η απόκρημνη βόρεια και η ανατολική πλευρά του περιβόλου της μονής δε χρειάστηκαν ποτέ ιδιαίτερα έργα που θα προστάτευαν το εσωτερικό της, όπου είναι χτισμένος ο μικρός ναός του αγίου Γεωργίου. Τα κελιά είναι χτισμένα μόνο στη νότια και τη δυτική πλευρά του περιβόλου. Πρόκειται για ναό (βασιλική) με ξύλινη στέγη, ο οποίος επισκευάστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα. Εσωτερικά είναι ολόκληρος αγιογραφημένος. Η πρώτη τοιχογράφηση έγινε στα 1494. Σήμερα φαίνονται μόνο δυο παραστάσεις του 1494. Η μία εικονίζει τον ΄Αγιο Γεώργιο έφιππο να φονεύει το δράκοντα, πάνω από την πόρτα εισόδου και η δεύτερη τον ΄Αγιο Κεράμιο με αποτυπωμένη τη μορφή του Χριστού μέσα σε κόγχη του βόρειου τοίχου του ιερού. Ο υπόλοιπος ναός διατηρεί τοιχογραφίες του 1619. Μια επιγραφή στο νότιο τοίχο αναφέρει το όνομα ενός επισκόπου Πέτρας, του Ακάκιου και του ηγούμενου της μονής Διονυσίου. Τα κτίσματα της μονής τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται από τη μητρόπολη Κίτρους και Κατερίνης ως κατασκήνωση κατά τη θερινή περίοδο. Η μονή είναι ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία που έχει να επιδείξει ο νομός Πιερίας. Απέχει από τη Ρητίνη 2,5 χιλιόμετρα και η πρόσβαση σήμερα είναι πολύ εύκολη καθώς υπάρχει ασφαλτοστρωμένος δρόμος. Παλαιότερα η πρόσβαση γινόταν από ένα δύσβατο μονοπάτι που ονομαζόταν "καγκέλια".
Και σήμερα στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου από τη γύρω περιοχή. Μετά το πέρας της λειτουργίας ακολουθεί λαϊκό πανηγύρι με χορούς και φαγοπότι, που είναι προσφορά του Δήμου Πιερίων και δημοτικά τραγούδια.
Παλιοπαναγιά
Η περιοχή πήρε το όνομά της από την φερώνυμη εκκλησία. Βρίσκεται, περίπου, δύο χιλιόμετρα από τη Ρητίνη, δίπλα στον επαρχιακό δρόμο Ρητίνης -Ελατοχωρίου.
Πριν το 1934 υπήρχε ένας βράχος και μια μικρότερη εκκλησία που γκρεμίστηκε. Στο βράχο υπήρχε μία εικόνα της Παναγίας και στο σημείο αυτό λειτουργούσαν κρυφά οι παπάδες της Ρητίνης μετά από πρόσκληση των κλεφτών και αρματολών, επί Τουρκοκρατίας.
Οι ντόπιοι προσδίδουν στην «Παλαιοπαναγιά», όπως την αποκαλούν, διάφορα θαύματα. Σήμερα σ’ ένα πανέμορφο από πλευράς φυσικού κάλλους τόπο υπάρχουν μία καινούρια εκκλησία, που χτίσθηκε από εράνους μεταξύ των πιστών, μία πετρόχτιστη βρύση, παγκάκια, παιδική χαρά και το δημοτικό αναψυκτήριο που ενοικιάζεται από ιδιώτη και λειτουργεί όλο το χρόνο.
Η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη. Το τοπίο είναι πανέμορφο και προσφέρεται για μία στάση των επισκεπτών των Πιερίων και του χιονοδρομικού.
Οροπέδιο Σαρακατσάνας
Είναι ένα μικρό οροπέδιο, σε ύψος 1700 περίπου μέτρων, με θέα στο Θερμαϊκό Κόλπο και τον Όλυμπο, μέσα σ’ ένα πανέμορφο πευκοδάσος.
Το πιο όμορφο μέρος της Ελλάδας, όπως λένε οι ντόπιοι κάτοικοι, διάλεξε ο ΣΕΟ Κατερίνης, για να χτίσει σε ύψος1680 μ. το καταφύγιό του. Διαθέτει 90 κρεβάτια, σάλα, οργανωμένη κουζίνα και ό,τι άλλο θα ήθελε ο επισκέπτης που επιθυμεί να γνωρίσει τα Πιέρια όρη.
Για τους φίλους του βουνού υπάρχουν μικρές διαδρομές και δίκτυο σημαδεμένων μονοπατιών για πεζοπορία, δασικοί δρόμοι για ποδηλασία και αναρριχητικό πεδίο 5-25 μέτρων. Τέλος, μπορεί κάποιος να φτάσει σχετικά εύκολα με ορειβατικό ΣΚΙ στο χιονοδρομικό Ελατοχωρίου. (Πληροφορίες στο τηλέφωνο 2351031311).
Η διαδρομή από τη Ρητίνη μέχρι το καταφύγιο , διάρκειας 45΄ λεπτών της ώρας, είναι ένα συνεχές μπαλκόνι με θέα το Θερμαϊκό Κόλπο, την Πιερία και τον Όλυμπο. Η πρόσβαση όμως σ’ αυτό με συμβατικά αυτοκίνητα δεν είναι εύκολη λόγω της κακής κατάστασης του δασικού δρόμου (μόνο το 1/3 είναι σε καλή κατάσταση). Γι΄ αυτό η περιοχή απαξιώνεται συνεχώς.
Από το καταφύγιο αρχίζουν ορειβατικές διαδρομές προς τις κορυφές των Πιερίων. Από μία δε από αυτές, το ΄΄ Κούρασμα΄΄, μπορεί κάποιος να αγναντεύει και από την άλλη πλευρά των Πιερίων, προς την Κοζάνη.
Με πεζοπορία μπορούμε να φτάσουμε στη Σαρακατσάνα με μία ορειβατική διαδρομή 4 ωρών, σχετικά ομαλή με αφετηρία το δημοτικό αναψυκτήριο Ρητίνης, την ΄΄Παλαιοπαναγιά΄΄. Για τους λάτρεις των πιο δύσκολων διαδρομών, υπάρχει η διαδρομή που ξεκινάει από την περιοχή ΄΄ Πιστιριές΄΄ με απότομες κλίσεις και άγρια ομορφιά, διάρκειας 3 ωρών.
Η περιοχή ανήκει στο Δημόσιο. Ένα μικρό μέρος είχαν κατοχυρώσει οι κάτοικοι της Ρητίνης και οι Σαρακατσάνοι(Βοσκοί που έρχονταν κάθε χρόνο από τον Μάιο μέχρι τον Ιούνιο με τα ζώα τους) για να βόσκουν τα κοπάδια τους. Οι Σαρακατσάνοι είχαν δημιουργήσει κονάκια και έρχονταν οικογενειακώς οργανωμένα και με δασκάλους για τα παιδιά τους. Δεν επέτρεπαν τους Ρητινιώτες να ανεβαίνουν στην περιοχή τους και υπήρχε μία διαρκής σύγκρουση μεταξύ τους.
Η περιοχή πήρε το όνομα της από μία νεαρή Σαρακατσάνα που πέθανε και τη θάψανε εκεί.
Οι ντόπιοι αναφέρουν ότι οι συγκρούσεις ήταν συχνές. Λέγεται συγκεκριμένα ότι, όταν κάποιος κάτοικος της Ρητίνης πήγε στην περιοχή των Σαρακατσάνων, για να βρει τα ζώα του που του είχαν ξεφύγει, αυτοί τον έπιασαν και τον έδεσαν σε ένα δένδρο. Όταν κατάφερε να λυθεί ειδοποίησε τους συγχωριανούς του, οι οποίοι πήγαν και συγκρούστηκαν μαζί τους, με αποτέλεσμα να σκοτωθεί ένας νεαρός Σαρακατσάνος.
Το 1940-41 οι ντόπιοι στρατιώτες μετά την επιστροφή τους από τον πόλεμο έκαψαν τα κονάκια και έδιωξαν τους Σαρακατσάνους, οι οποίοι έφυγαν και δεν ξαναγύρισαν στην περιοχή. Άφησαν, όμως, το όνομα της περιοχής, για να θυμίζει το πέρασμά τους από το όμορφο βουνό των Πιερίων.