ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ

Αγιος Νικόλαος Ελατοχωρίου

Ο ναός του Αγίου Νικολάου στον παλιο οικισμό του Ελατοχωρίου που σώζεται και σήμερα, σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε, όταν ένα σημαντικό χρηματικό ποσό που θα πλήρωναν οι Τούρκοι ως λύτρα στους κλέφτες για την απελευθέρωση ομήρων, κατέληξε κατά τύχη στα χέρια των Ελλήνων.

Κοντά στην εκκλησία λειτουργούσε και σχολείο, στο οποίο μαθήτευσαν όλοι οι κάτοικοι της περιοχής ως το 1937.Θα μείνετε έκπληκτοί απ΄οτο θαυμάσιο ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού

Μονή Αγίου Γεωργίου

Άρχισε η ίδρυσή του πριν από την εισβολή των Τούρκων. Πριν ολοκληρωθεί ο κύριος ναός, ο επικεφαλής μπέης των Τούρκων  εμπόδισε τις εργασίες και οι κάτοικοι τού έδωσαν γερό μπαχτσίσι, για να τους επιτρέψει να συνεχίσουν. Τους ανάγκασε, όμως, να χτίσουν κάτω από το έδαφος τρία σκαλοπάτια, διότι ήταν υπόδουλοι. Επίσης τους έβαλε και διάφορους άλλους περιοριστικούς όρους

. Σύμφωνα με την παράδοση, όταν ο μπέης πήγε να ελέγξει τις εργασίες, ο αρχιμάστορας έχτιζε στην άκρη του γκρεμού και στην ερώτηση του μπέη, αν φοβάται, απάντησε ότι τον φυλάει  ο Αϊ Γιώργης. Τότε ο μπέης του είπε να ρίξει το τάσι με το νερό που έπινε στον γκρεμό και να βοηθήσει ο Άγιος να μην σπάσει. Έτσι και έγινε. Το τάσι όχι μόνο δεν έσπασε, αλλά στάθηκε όρθιο και δε χύθηκε ούτε το νερό. Βλέποντας το θαύμα ο Τούρκος τους άφησε να συνεχίσουν χωρίς να τους ενοχλεί.

Όταν η μονή τελείωσε, επανδρώθηκε από μοναχούς. Διοικούνταν από τον επίσκοπο  Πέτρας. Είχε στην κυριότητά της 400 στρέμματα καλλιεργήσιμης γης στη Ρητίνη και 300 στο Μοσχοπόταμο. Στα χρόνια της ακμής του είχε κοπάδια αιγοπροβάτων, βοοειδών και αλόγων,  τα περισσότερα από τάματα των πιστών.       

Κάθε χρόνο οι κτηνοτρόφοι της περιοχής, τη Μεγάλη Πέμπτη, δίνανε το γάλα στη μονή , το κάνανε γιαούρτι και το προσφέρανε στους προσκυνητές τη δεύτερη μέρα του Πάσχα που γιορτάζει ο Άγιος. Το μοναστήρι εγκαταλείφτηκε οριστικά από τους μοναχούς την περίοδο 1940-1943.

Η μονή ήταν χώρος συγκέντρωσης των οπλαρχηγών κατά το Μακεδονικό Αγώνα. Υπήρχε μία καταπακτή μυστική, η οποία ξεκινούσε από το ιερό του ναού και κατέληγε στο βόρειο μέρος του μέσα σε πυκνό δάσος.

Το μοναστήρι λεηλατήθηκε τη δεκαετία 1950-60 από δύο αρχαιοκάπηλους από τη Θεσσαλονίκη οι οποίοι, αφού αφαίρεσαν 4 μεγάλες εικόνες και 12 μικρές, συνελήφθησαν, καταδικάσθηκαν και επέστρεψαν τα κλοπιμαία. Έγινε και δεύτερη κλοπή και αφαιρέθηκαν διάφορα αντικείμενα μεταξύ των οποίων και τα Βημόθυρα, που ήταν ξυλόγλυπτα  και αγιογραφημένα.

Η  μονή είναι χτισμένη σε εξαιρετική τοποθεσία με θέα προς την πεδιάδα  και τη θάλασσα. Αιωνόβια δέντρα γύρω της συνθέτουν μια θαυμαστή εικόνα και λαμπρύνουν το ησυχαστήριο αυτό των Πιερίων. Η απόκρημνη βόρεια και η ανατολική πλευρά του περιβόλου της μονής δε χρειάστηκαν ποτέ ιδιαίτερα έργα που θα προστάτευαν το εσωτερικό της, όπου είναι χτισμένος ο μικρός ναός του αγίου Γεωργίου.  Τα κελιά είναι χτισμένα μόνο στη νότια και τη δυτική πλευρά του περιβόλου.  Πρόκειται για  ναό (βασιλική) με ξύλινη στέγη, ο οποίος επισκευάστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα.  Εσωτερικά είναι ολόκληρος αγιογραφημένος. Η πρώτη τοιχογράφηση έγινε στα 1494. Σήμερα φαίνονται μόνο δυο παραστάσεις του 1494. Η μία εικονίζει τον  ΄Αγιο Γεώργιο έφιππο να φονεύει το δράκοντα, πάνω από την πόρτα εισόδου και η δεύτερη τον ΄Αγιο Κεράμιο με αποτυπωμένη τη μορφή του Χριστού  μέσα σε κόγχη του βόρειου τοίχου του ιερού. Ο υπόλοιπος ναός διατηρεί τοιχογραφίες του 1619. Μια επιγραφή στο νότιο τοίχο αναφέρει το όνομα ενός επισκόπου Πέτρας, του Ακάκιου και του ηγούμενου της μονής Διονυσίου. Τα κτίσματα της μονής τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούνται από τη μητρόπολη Κίτρους και Κατερίνης ως κατασκήνωση κατά τη θερινή περίοδο. Η μονή  είναι ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία που έχει να επιδείξει ο νομός Πιερίας. Απέχει από τη Ρητίνη 2,5 χιλιόμετρα και η πρόσβαση σήμερα είναι πολύ εύκολη καθώς υπάρχει ασφαλτοστρωμένος δρόμος. Παλαιότερα η πρόσβαση γινόταν από ένα δύσβατο μονοπάτι που ονομαζόταν "καγκέλια".

Και σήμερα στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου συγκεντρώνεται πλήθος κόσμου από τη γύρω περιοχή. Μετά το πέρας της λειτουργίας ακολουθεί  λαϊκό πανηγύρι  με χορούς και φαγοπότι, που είναι προσφορά του Δήμου Πιερίων και δημοτικά τραγούδια.

Παλιοπαναγιά

Η περιοχή πήρε το όνομά της  από την φερώνυμη εκκλησία. Βρίσκεται, περίπου, δύο χιλιόμετρα από τη Ρητίνη, δίπλα στον επαρχιακό δρόμο Ρητίνης -Ελατοχωρίου.

Πριν το 1934 υπήρχε ένας βράχος  και μια μικρότερη εκκλησία που γκρεμίστηκε. Στο βράχο υπήρχε μία εικόνα της Παναγίας και στο σημείο αυτό λειτουργούσαν κρυφά οι παπάδες της Ρητίνης μετά από πρόσκληση των κλεφτών και αρματολών, επί Τουρκοκρατίας.

Οι ντόπιοι προσδίδουν στην «Παλαιοπαναγιά», όπως την αποκαλούν, διάφορα θαύματα. Σήμερα  σ’ ένα πανέμορφο από πλευράς φυσικού κάλλους τόπο υπάρχουν μία καινούρια εκκλησία, που χτίσθηκε από εράνους μεταξύ των πιστών,  μία πετρόχτιστη βρύση, παγκάκια, παιδική χαρά και το δημοτικό αναψυκτήριο που ενοικιάζεται από ιδιώτη και λειτουργεί όλο το χρόνο.

Η πρόσβαση είναι πολύ εύκολη. Το τοπίο είναι πανέμορφο και προσφέρεται για μία στάση των επισκεπτών των Πιερίων και του χιονοδρομικού.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ

Αρχαίο λατομείο (Σεντούκια)

Ξεκινώντας από τη Βρία και μετά από μια δύσκολη διαδρομή, διασχίζοντας ένα βουνό που κάθε γωνιά του σ΄ επιφυλάσσει μία έκπληξη, φθάνει ο επισκέπτης στο σημείο της αρχής του μονοπατιού.

Έχει ήδη γίνει μία παρέμβαση σ’ αυτό εκ μέρους του Δήμου με την τοποθέτηση πινακίδας και πλακόστρωση των αρχικών 30 μέτρων με σεβασμό στο περιβάλλον. Ακολουθεί ένα μονοπάτι, το οποίο πρόσφατα η περιβαλλοντική ομάδα του Γυμνασίου Ρητίνης έχει καθαρίσει και τοποθετήσει ειδική σήμανση του αρχαιολογικού χώρου. Το μονοπάτι, μήκους περίπου 800 μέτρων, οδηγεί σε ένα κομμάτι του βουνού που αποτελείται μόνο από μάρμαρο, που σήμερα απαγορεύεται να χρησιμοποιηθεί. Εκεί υπάρχουν τεράστια λαξευμένα μάρμαρα ορθογώνια και κυλινδρικά, που πιθανολογείται ότι χρησιμοποιήθηκαν και για την κατασκευή του Ερέχθειου στην Ακρόπολη των Αθηνών. Το εύλογο και αναπάντητο ερώτημα είναι πώς αυτοί οι τεράστιοι πέτρινοι όγκοι μεταφέρονταν κάτω στα λιμάνια.

Παρά τις προσπάθειες για οικονομική εκμετάλλευση του λατομείου η περιοχή έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός χώρος και δεν επιτρέπεται καμία εμπορική παρέμβαση

Αρχαίο Λουτρό

Στη περιοχή παλιοκλήσσι στο εκκλησάκι της Αγίας παρασκευής βρίσκεται το (αρχαιολογικό εύρημα) Αρχαίο Λουτρό, εικάζεται ότι εκεί υπάρχει μια αρχαία πολιτεία και χρονολογείται από τον 3ο με 4ο αιώνα μ.Χ. Στα πρώτα Χριστιανικά χρόνια των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων Ιουστινιανού και Θεοδοσίου.

ΤΟΠΙΚΕΣ ΕΟΡΤΕΣ

Ημέρα των Φώτων (6 Ιανουαρίου)''Κυριαλέσα''.

Έθιμο όλων των οικισμών που διατηρείται στο Ελατοχώρι .
Η ομάδα νέων του χωριού παίρνουν μετά από ''Δημοπρασία'' τις εικόνες της εκκλησίας του χωριού. Στη συνέχεια ψάλλοντας "Κύριε ελέησον" περνούν από όλες της πηγές και τα νερά του χωριού και της ευρύτερης περιοχής καταλήγοντας στην Εκκλησία.


Καθαρά Δευτέρα

Στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Παλιό Ελατοχώρι μετά τη θεία λειτουργία Λαογραφικός Σύλλογος Ελατοχωρίου διοργανώνει λαϊκό γλέντι με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια με προσφορά φασολάδας και νηστίσιμων εδεσμάτων.

24η Μαρτίου

Την παραμονή του εορτασμού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ομάδες νέων αφού συγκεντρώσουν σε μεγάλες βέργες τα "κυπριά και τσ' γκτούνις " (κουδούνια από τα κοπάδια των προβάτων και κυπριά από τα γίδια)γυρίζουν όλο το χωριό. Σε κάθε σπίτι γυρίζουν γύρω από αυτό και χτυπώντας δυνατά τα κουδούνια που κάνουν εκκωφαντικό θόρυβο φωνάζουν δυνατά :''φύγτι φίδια, φύγτι γκουσταρίτσις. έρχιτι η Βαγγιλτσμός μι του σπαθί στο χερ''(φύγετε φίδια, φύγετε σαύρες, έρχεται ο Ευαγγελισμός με το σπαθί στο χέρι).

Εορτή Αγίου Γεωργίου

Στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Ρητίνης μετά την θεία λειτουργία την εκκλησία του Μοναστηρίου ακολουθεί λαϊκό γλέντι στην αυλή με τραγούδια ημέρας, όπως το ''Μπρος στ' Αι Γιώργη την αυλή''

Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαϊου)

Τοπικό πανηγύρι στους οικισμούς Ελατοχωρίου και Βρίας.

Τρίτη μέρα του Πάσχα

"Διπλωτός χορός - Κάψιμο της ρόκας".
¨Έθιμο όλων των οικισμών της ορεινής Πιερίας. Γυναίκες χορεύουν το διπλωτό χορό (δύο σειρές ενωμένες με τα χέρια χιαστί) τραγουδώντας τραγούδια της γιορτής, η μεγαλύτερη προπορεύεται από την ρόκα, γνέθοντας μαλλί. Σε κάποια στιγμή η ρόκα παίρνει φωτιά και ακολουθεί κυνηγητό και διάλυση του χορού. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην τουρκοκρατία και σε τέχνασμα, όπως λέγεται, των γυναικών για να σώσουν παλικάρια που είχαν αιχμαλωτίσει οι Τούρκοι.

Αγίου Πνεύματος

Τριήμερο τοπικό πανηγύρι στη Ρητίνη.

Μπριαζιώτικο Πανηγύρι

Κοντά στο κλείσιμο του σχολείου για τις καλοκαιρινές διακοπές, το Τοπικό Συμβούλιο Βρίας, οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου και Νηπιαγωγείου και χορευτικά τμήματα οργανώνουν τοπική γιορτή με πλούσια εδέσματα κρασί και τσίπουρο.

Αντάμωμα Ελατοχωριτών

Το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Ιουλίου οι Σύλλογοι του Ελατοχωρίου διοργανώνουν το Αντάμωμα των απανταχού Ελατοχωριτών. Στις διήμερες εκδηλώσεις παρουσιάζονται τοπικά χορευτικά τμήματα σε παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια, θεατρικά δρώμενα με αναπαραστάσεις εθίμων και δραστηριοτήτων και λαϊκό γλέντι για όλους.

Κριτσμάς

Ο Δήμος Πιερίων αναβιώνει τον Σεπτέμβριο το έθιμο της ευρύτερης περιοχής της ορεινής Πιερίας και ιδιαίτερα των οικισμών του Δήμου, με την επωνυμία "κριτσμάς". ¨Όταν προς το τέλος του Σεπτέμβρη οι καπνοπαραγωγοί, που αποτελούσαν το 90% των απασχολούμενων με τη γεωργία κατοίκων των ορεινών οικισμών των Πιερίων, τελείωναν την συλλογή του καπνού, εγκατέλειπαν τις αγροτικές καλύβες και επέστρεφαν στο σπίτι, στο χωριό, για το καλό της ετήσιας σοδιάς, έστηναν σπιτικό γλέντι που ονομαζόταν "κριτσμάς". Τελείωμα δηλαδή της συλλογής του καπνού κι επιστροφή στο σπίτι.